Η Θεωρία του Δικαίου Πολέμου έχει τις ρίζες της σε στοχαστές, όπως ο Αριστοτέλης και ο Κικέρων, αλλά ως κύριος εκφραστής και αποκρυσταλλωτής της στην χριστιανική περίοδο θεωρείται ο άγ. Αυγουστίνος της Ιππώνος. Ο μεγάλος αυτός θεολόγος της αρχαίας Εκκλησίας παίρνοντας παραδείγματα από την Αγία Γραφή θεωρεί κάποιους πολέμους ως απαραίτητους προς αποτροπή του κακού. Ο Θωμάς Ακυινάτης αναθεώρησε την εκδοχή του Αυγουστίνου, δημιουργώντας τρία βασικά κριτήρια για τον δίκαιο πόλεμο.
Για να είναι ο πόλεμος 'δίκαιος' πρέπει:
α. ο πόλεμος να κηρυχθεί από μία νόμιμη αρχή
β. να είναι δίκαιος ο σκοπός και
γ. να έχει τις σωστές προθέσεις. Η ηθική νομιμοποίηση ενός πολέμου εκφράζεται στο jus ad bellum, ενώ η ηθικώς ορθή συμπεριφορά στην περίοδο του πολέμου περιγράφεται στο jus in bello. Η Θεωρία του Δικαίου Πολέμου αποτελείται από ένα σύνολο κανόνων για τον πόλεμο.
Αρχές του Δικαίου Πολέμου
1. Ο πόλεμος ως Έσχατη Λύση
Ένας πόλεμος για να είναι δίκαιος πρέπει να αποφασιστεί, μόνον όταν έχουν εξετασθεί και αποκλεισθεί όλες οι πιθανότητες ειρηνικής λύσης. Η χρήση βίας μπορεί να γίνει ανεκτή μόνον ως έσχατη λύση.
2. Νόμιμη Εξουσία
Ένας πόλεμος δεν μπορεί να διεξαχθεί από άτομα ή ομάδες που δεν συνιστούν νόμιμη κυβέρνηση.
(Φυσικά κάποιος μπορεί να πει πως αυτό δεν ισχύει επί παραδείγματι για τις περιπτώσεις της Ελληνικής ή της Αμερικανικής Επανάστασης,
όμως εκεί έχουμε στην μεν πρώτη περίπτωση έθνος που είχε στερηθεί της πολιτικής του ανεξαρτησίας με την βία,
και στην δεύτερη ομάδες ανθρώπων που βρίσκονταν αδικημένοι υπό την εξουσία ενός μονάρχη ο οποίος είχε υπερβεί τις εξουσίες που τού ήσαν επιτρεπτές από την συμφωνία με τον Θεό και τον λαό να είναι άρχων, με όρια και συγκεκριμένο σκοπό-αποστολή, και όχι να βάζει πχ φόρους κατά το δοκούν).
3. Δίκαιος Σκοπός
Ο δίκαιος πόλεμος μπορεί να κηρυχθεί μόνον ως απάντηση σε κάποιο αδίκημα που διέπραξε ή διαπράττει η άλλη πλευρά. Αυτοάμυνα απέναντι σε επίθεση αποτελεί πάντοτε δίκαιο πόλεμο, παρόλαυτα, ο πόλεμος πρέπει να διεξαχθεί με αντικειμενικό σκοπό να επανορθωθεί η βλάβη που προεκλήθη από τον αντίπαλο (δηλ. να μη ξεπεράσει αυτόν τον σκοπό).
4. Πιθανότητα Επιτυχίας
Για να είναι ένας πόλεμος δίκαιος, χρειάζεται να υπάρχουν υπολογίσιμες πιθανότητες επιτυχίας. Δεν μπορεί ένα έθνος να μπει σε πόλεμο για κάτι που είναι εκ προοιμίου καταδικασμένο (με την έννοια δεν μπορείς να ωθήσεις ανθρώπους στην αυτοθυσία εάν δεν υπάρχουν ελπίδες αποτελέσματος).
5. Αγαθές Προθέσεις
Ο κύριος σκοπός ενός δικαίου πολέμου είναι η αποκατάσταση της ειρήνης. Πιο συγκεκριμένα, η ειρήνη μετά τον πόλεμο οφείλει να είναι καλύτερη από την ειρήνη που θα υπήρχε εάν δεν είχε χρησιμοποιηθεί η λύση του πολέμου. Ο στόχος της άσκησης στρατιωτικής βίας οφείλει να είναι η δικαιοσύνη.
6. Αναλογικότητα
Η χρήση βίας σε έναν πόλεμο για να λέγεται δίκαιος πρέπει να είναι ανάλογη της ζημίας που προηγήθηκε. Τα έθνη που εμπλέκονται στον πόλεμο πρέπει να αποφύγουν την χρήση δυσανάλογα μεγάλης στρατιωτικής δράσεως και να την χρησιμοποιήσουν μόνο στον βαθμό που αυτή θα είναι πραγματικά απαραίτητη.
7. Απώλειες Αμάχων
Η χρήση βίας θα πρέπει να γίνεται διακριτά μεταξύ των εμπολέμων και των αμάχων. Άμαχοι πολίτες δεν μπορούν να γίνονται ποτέ πολεμικοί στόχοι, οι εμπόλεμοι θα πρέπει να αποφεύγουν πάντοτε την δολοφονία αμάχων. Θάνατοι πολιτών είναι δικαιολογημένοι μόνον όταν πρόκειται για αναπόφευκτες απώλειες λόγω στρατιωτικής επεμβάσεως εναντίον στρατηγικού στόχου (φυσικά αυτό το τελευταίο έχει δεχτεί μεγάλη κατάχρηση στην εποχή μας, όπου διάφορα καθεστώτα και εξτρεμιστικές οργανώσεις χρησιμοποιούν παιδιά, γυναίκες και άλλους αμάχους ως ανθρώπινες ασπίδες, κοντά σε άτομα ή σημεία που θεωρούνται στόχοι, με αποτέλεσμα τον θάνατο πολλών αμάχων)...
Μπορεί όλα αυτά να φαίνονται λίγο σχολαστικά για τον σύγχρονο αναγνώστη, όμως εάν δεν υπήρχε ο Χριστιανισμός (τον οποίον κατηγορούν πολλοί ότι ευθύνεται ο ίδιος για την απουσία της ειρήνης από την γη ή στην καλύτερη περίπτωση ότι δεν μπόρεσε να αποτρέψει τους πολέμους) ακόμα οι πόλεμοι θα γίνονταν όπως στην αρχαιότητα ή όπως γίνονται μεταξύ των πρωτόγονων φυλών...
Δεν θα είχαμε ειρήνη 70 χρόνων στην Ευρώπη,
ούτε θα υπήρχε ο Ερυθρός Σταυρός (!),
ούτε Διεθνή Δικαστήρια, ούτε η Σύμβαση της Γενεύης...
Για να είναι ο πόλεμος 'δίκαιος' πρέπει:
α. ο πόλεμος να κηρυχθεί από μία νόμιμη αρχή
β. να είναι δίκαιος ο σκοπός και
γ. να έχει τις σωστές προθέσεις. Η ηθική νομιμοποίηση ενός πολέμου εκφράζεται στο jus ad bellum, ενώ η ηθικώς ορθή συμπεριφορά στην περίοδο του πολέμου περιγράφεται στο jus in bello. Η Θεωρία του Δικαίου Πολέμου αποτελείται από ένα σύνολο κανόνων για τον πόλεμο.
Αρχές του Δικαίου Πολέμου
1. Ο πόλεμος ως Έσχατη Λύση
Ένας πόλεμος για να είναι δίκαιος πρέπει να αποφασιστεί, μόνον όταν έχουν εξετασθεί και αποκλεισθεί όλες οι πιθανότητες ειρηνικής λύσης. Η χρήση βίας μπορεί να γίνει ανεκτή μόνον ως έσχατη λύση.
2. Νόμιμη Εξουσία
Ένας πόλεμος δεν μπορεί να διεξαχθεί από άτομα ή ομάδες που δεν συνιστούν νόμιμη κυβέρνηση.
(Φυσικά κάποιος μπορεί να πει πως αυτό δεν ισχύει επί παραδείγματι για τις περιπτώσεις της Ελληνικής ή της Αμερικανικής Επανάστασης,
όμως εκεί έχουμε στην μεν πρώτη περίπτωση έθνος που είχε στερηθεί της πολιτικής του ανεξαρτησίας με την βία,
και στην δεύτερη ομάδες ανθρώπων που βρίσκονταν αδικημένοι υπό την εξουσία ενός μονάρχη ο οποίος είχε υπερβεί τις εξουσίες που τού ήσαν επιτρεπτές από την συμφωνία με τον Θεό και τον λαό να είναι άρχων, με όρια και συγκεκριμένο σκοπό-αποστολή, και όχι να βάζει πχ φόρους κατά το δοκούν).
3. Δίκαιος Σκοπός
Ο δίκαιος πόλεμος μπορεί να κηρυχθεί μόνον ως απάντηση σε κάποιο αδίκημα που διέπραξε ή διαπράττει η άλλη πλευρά. Αυτοάμυνα απέναντι σε επίθεση αποτελεί πάντοτε δίκαιο πόλεμο, παρόλαυτα, ο πόλεμος πρέπει να διεξαχθεί με αντικειμενικό σκοπό να επανορθωθεί η βλάβη που προεκλήθη από τον αντίπαλο (δηλ. να μη ξεπεράσει αυτόν τον σκοπό).
4. Πιθανότητα Επιτυχίας
Για να είναι ένας πόλεμος δίκαιος, χρειάζεται να υπάρχουν υπολογίσιμες πιθανότητες επιτυχίας. Δεν μπορεί ένα έθνος να μπει σε πόλεμο για κάτι που είναι εκ προοιμίου καταδικασμένο (με την έννοια δεν μπορείς να ωθήσεις ανθρώπους στην αυτοθυσία εάν δεν υπάρχουν ελπίδες αποτελέσματος).
5. Αγαθές Προθέσεις
Ο κύριος σκοπός ενός δικαίου πολέμου είναι η αποκατάσταση της ειρήνης. Πιο συγκεκριμένα, η ειρήνη μετά τον πόλεμο οφείλει να είναι καλύτερη από την ειρήνη που θα υπήρχε εάν δεν είχε χρησιμοποιηθεί η λύση του πολέμου. Ο στόχος της άσκησης στρατιωτικής βίας οφείλει να είναι η δικαιοσύνη.
6. Αναλογικότητα
Η χρήση βίας σε έναν πόλεμο για να λέγεται δίκαιος πρέπει να είναι ανάλογη της ζημίας που προηγήθηκε. Τα έθνη που εμπλέκονται στον πόλεμο πρέπει να αποφύγουν την χρήση δυσανάλογα μεγάλης στρατιωτικής δράσεως και να την χρησιμοποιήσουν μόνο στον βαθμό που αυτή θα είναι πραγματικά απαραίτητη.
7. Απώλειες Αμάχων
Η χρήση βίας θα πρέπει να γίνεται διακριτά μεταξύ των εμπολέμων και των αμάχων. Άμαχοι πολίτες δεν μπορούν να γίνονται ποτέ πολεμικοί στόχοι, οι εμπόλεμοι θα πρέπει να αποφεύγουν πάντοτε την δολοφονία αμάχων. Θάνατοι πολιτών είναι δικαιολογημένοι μόνον όταν πρόκειται για αναπόφευκτες απώλειες λόγω στρατιωτικής επεμβάσεως εναντίον στρατηγικού στόχου (φυσικά αυτό το τελευταίο έχει δεχτεί μεγάλη κατάχρηση στην εποχή μας, όπου διάφορα καθεστώτα και εξτρεμιστικές οργανώσεις χρησιμοποιούν παιδιά, γυναίκες και άλλους αμάχους ως ανθρώπινες ασπίδες, κοντά σε άτομα ή σημεία που θεωρούνται στόχοι, με αποτέλεσμα τον θάνατο πολλών αμάχων)...
Μπορεί όλα αυτά να φαίνονται λίγο σχολαστικά για τον σύγχρονο αναγνώστη, όμως εάν δεν υπήρχε ο Χριστιανισμός (τον οποίον κατηγορούν πολλοί ότι ευθύνεται ο ίδιος για την απουσία της ειρήνης από την γη ή στην καλύτερη περίπτωση ότι δεν μπόρεσε να αποτρέψει τους πολέμους) ακόμα οι πόλεμοι θα γίνονταν όπως στην αρχαιότητα ή όπως γίνονται μεταξύ των πρωτόγονων φυλών...
Δεν θα είχαμε ειρήνη 70 χρόνων στην Ευρώπη,
ούτε θα υπήρχε ο Ερυθρός Σταυρός (!),
ούτε Διεθνή Δικαστήρια, ούτε η Σύμβαση της Γενεύης...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου