Η βιβλική πόλη Λαχίς

Η ΠΟΛΗ ΛΑΧΙΣ

Η πόλη Λαχίς είναι αρχαία χαναανιτική και ισραηλιτική πόλη και σημερινό Εθνικό Πάρκο στο Ισραήλ (περιοχή πεδιάδας Σεφιλά). Η πόλη ξεκίνησε να κατοικείται ήδη από την Νεολιθική Εποχή. Το Βιβλίο του Ιησού του Ναυή (Ιησ 10) μάς διηγείται ότι ο βασιλεύς της, Ιεφθά, ήταν ανάμεσα στους πέντε βασιλείς που επιτέθηκαν στους Γαβαωνίτες λόγω της συμμαχίας τους με τον Ισραήλ. Οι Ισραηλίτες επιτέθηκαν στην Λαχίς και με την βοήθεια του Κυρίου την κατέλαβαν (Ιησ 10,32).

Κατά την βασιλεία του Ιεροβοάμ (διαδόχου του Σολομώντος και πρώτου βασιλέως του Νοτίου Βασιλείου) η Λαχίς οχυρώθηκε και έγινε η δεύτερη σε σπουδαιότητα πόλη του βασιλείου. Είχε διπλή, στρατηγική όσο και οικονομική σημασία για το βασίλειο. Στρατηγική καθώς επείχε θέση αναχώματος για την πρωτεύουσα του κράτους, την Ιερουσαλήμ. Ο τρόπος για οποιονδήποτε επίδοξο κατακτητικό στρατό ήθελε να προσεγγίσει την Ιερουσαλήμ ήταν από την θάλασσα, δεν μπορούσε δηλαδή να φθάσει κανείς στην Ιερουσαλήμ εάν δεν περνούσε πρώτα και εξουδετέρωνε την αντίσταση στην Λαχίς. Οικονομική καθώς αποτελούσε πηγή εισοδήματος για το βασίλειο ελέγχοντας την ασφάλεια του εμπορικού δρόμου που ένωνε την έρημο με τα λιμάνια της Μεσογείου (Γάζα, Άζωτος).

Τα τείχη της Λαχίς 

Το 701 πΧ κατά την διάρκεια της επανάστασης του 'ευσεβούς βασιλέα' Εζεκία, που θέλησε να απαλλαγεί από τον ασσυριακό ζυγό (με την βοήθεια και παρακίνηση της Αιγύπτου και των Βαβυλωνίων) η Λαχίς υπήρξε αντικείμενο πολιορκίας του ασσυριακού στρατού του Σενναχηρίμ ο οποίος τελικώς την κατέλαβε. Βρίσκεται στην μέση της απόστασης Ιερουσαλήμ- Γάζας. Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σημερινά αρχαιολογικά πάρκα στο Ισραήλ καθώς έχει αναστηλωθεί. Ανακαλύφθηκε την δεκαετία του 1930 στην περιοχή του Tell-el Duweir (tell=λόφος). Ήταν χτισμένη σε φυσικά οχυρή θέση πάνω σε λόφο. Εκεί ανακαλύφθηκαν και τα γνωστά Όστρακα της Λαχίς, γράμματα από την επικοινωνία των στρατιωτικών φυλακίων. Αυτά ουσιαστικά μάς αφηγούνται ό, τι και ο Ιερεμίας για την εποχή της ασσυριακής εισβολής και της πολιορκίας της Ιερουσαλήμ, η οποία αποκρούστηκε μετά από θαυματουργική επέμβαση του Κυρίου (Ησ 37,36). Οι επιγραφές αυτές είναι τα αρχαιότερα ευρήματα που έχουμε στην παλαιο-εβραική γραφή η οποία προερχόταν από την χαναανιτική και έχει ομοιότητες με την σημερινή ελληνική και λατινική γραφή καθώς έχουν κοινή πηγή. Αποτελούν το μοναδικό μέχρι σήμερα σώμα κειμένων στην παλαιο-εβραική γραφή. Ένα από τα πιο αξιόλογα επίσης ευρήματα στην Λαχίς είναι το τείχος και η σε ορθή γωνία διάταξή των δύο πυλών του ούτως ώστε να αποτρέπει ή έστω να δυσκολεύει τους εισβολείς και η ράμπα που κατασκεύασαν οι Ασσύριοι ώστε να υπερπηδήσουν αυτήν την δυσκολία. Είναι το μοναδικό δείγμα τέτοιας ασσυριακής πολιορκητικής ράμπας που μας έχει διασωθεί μέχρι σήμερα. Η κατάκτηση της οχυρωμένης πόλεως παρά την γενναία αντίσταση των μαχητών του Ισραήλ υπήρξε μεγάλη επιτυχία για τους Ασσυρίους (την υπερδύναμη της εποχής) και τον βασιλέα Σενναχηρίμ (για το οποίο καυχιόταν) και αυτό φαίνεται καθώς ο ίδιος επέλεξε να διακοσμήσει την Αίθουσα του Θρόνου του στην Νινευή με ανάγλυφες παραστάσεις που απεικονίζουν την μάχη της Λαχίς (σήμερα στο Βρεταννικό Μουσείο). Τα ανάγλυφα απεικονίζουν με αρκετά μεγάλη παραστατικότητα το πάθος της μάχης και από τις δύο πλευρές και επίσης τις συνέπειες που είχαν οι ηττημένοι (vae victis!). Η απεικόνιση της μάχης στα ασσυριακά ανάγλυφα είναι εντυπωσιακά ρεαλιστική, πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με την ελληνική τέχνη η οποία παρουσίαζε τα σύγχρονα ιστορικά γεγονότα μέσα από την απεικόνιση μυθολογικών παραστάσεων και την αλληγορική τους χρήση. Από αυτές τις ανάγλυφες παραστάσεις παίρνουμε και πληροφορίες για τα διάφορα πολεμικά ήθη της εποχής όπως το εξαιρετικά βάρβαρο έθιμο του ανασκολοπισμού (παλούκωμα) ή το να γδέρνουν οι Ασσύριοι ζωντανούς τους Ισραηλίτες στρατιώτες μπροστά στα μάτια των οικογενειών τους ώστε να προκαλέσουν φόβο και να σβήσουν έτσι οποιαδήποτε σκέψη για επανάσταση στο μυαλό τους (ψυχολογικός πόλεμος). Ένα συνηθισμένο χαρακτηριστικό των ασσυριακών αναγλύφων που επαναλαμβάνεται και εδώ είναι το μήκος της γενειάδας να υποδηλώνει την ανώτερη θέση στην ασσυριακή κοινωνική ιεραρχία. Η επιλογή να απεικονιστούν οι παραστάσεις αυτές στο βασιλικό ανάκτορο μπορεί να κατανοηθεί όχι μόνον ως επίδειξη δύναμης και προσπάθεια εδραίωσης της δύναμης του βασιλιά ή αίσθησης 'εθνικού μεγαλείου', αλλά και ως εκπλήρωσης εκ μέρους του βασιλιά των θρησκευτικών του υποχρεώσεων (οι βασιλείς της Ασσυρίας κατά την στέψη τους ορκίζονταν στον θεό Ασσούρ να επεκτείνουν το κράτος).

Οι ανασκαφές στο Tell el Duweir ξεκίνησαν το 1932 με τις προσπάθειες του Βρετανού J.L. Starkey ο οποίος δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει το έργο του καθώς έπεσε θύμα ληστών. Ακόμα ανασκαφές έγιναν κυρίως στο Ιερό του Ηλίου από τον Yohanan Aharoni και πιο πρόσφατα τις ανασκαφές και την αναστήλωση του χώρου ανέλαβε ομάδα υπό τον David Ussishkin.