Ένας από τους αρχαιότερους θεσμούς της Εκκλησίας μας (περίπου 4ος αι. μΧ) που ίχνη του μπορούν να βρεθούν και στην Παλαιά Διαθήκη (προφήτης Ηλίας και κοινότητες προφητών) είναι αυτός της μοναχικής ζωής.
Σαν ρεύμα εμφανίστηκε περί τον 4ον αι. στην Αίγυπτο και από κει εξαπλώθηκε και στην Παλαιστίνη, Μ.Ασία και αργότερα στην Δύση. Υπήρξε αρχικά αντίδραση στην καθεστωτικοποίηση του χριστιανισμού που επέφερε και μία αλλοίωση στην γνησιότητα των χριστιανών και της Εκκλησίας.
Ο μοναχός είναι εκείνος που είναι 'πάντων χωρισθείς και πάσι συνηρμοσμένος'. Η ζωή του ανθρώπου έχει αρκετά ευχάριστα (μέσα στα πολλά πικρά) στοιχεία, από τα κυριώτερα των οποίων η χαρά της ερωτικής σχέσης και της συντροφικότητας και η απόκτηση παιδιών (και δευτερευόντως και η κατοχή υλικών αγαθών). Αυτά είναι φυσικά πολύ όμορφα και ικανοποιούν την ψυχή του ανθρώπου, δεν παύουν όμως δυστυχώς να εμπεριέχουν και το στοιχείο της φθοράς και του θανάτου μέσα τους.
Η αγάπη μπορεί να συνδυάσει ή και να καταλήξει στον πόνο (προδοσία, χωρισμός, απώλεια κλπ), τα παιδιά που έρχονται στον κόσμο πέρα από το ευχάριστο του γεγονότος, δεν παύουν να έρχονται σ' έναν κόσμο με δυσκολίες και βάσανα, και όποια και αν είναι η πορεία τους, εν τέλει δεν πρόκειται να γλυτώσουν από την κοινή μας μοίρα. Ο χριστιανός άνθρωπος που γίνεται μοναχός επιλέγει να αποφύγει αυτήν την 'φυσιολογική' (μετά την Πτώση) πορεία. Διαλέγει να μη γεννήσει παιδιά στον Θάνατο. Φυσικά συμμετέχει στην εμπειρία και του Έρωτα (στην απόλυτη βίωσή του, όσο προσπαθεί τουλάχιστον να αφεθεί στον Θεό (βλ. Άσμα Ασμάτων) όπου δεν υπάρχει ο κίνδυνος της προδοσίας από μέρους του Θεού τουλάχιστον) και της συντροφικότητας καθώς η ερωτική σχέση, ο γάμος, η οικογένεια, η ύπαρξη μέσα στην κοσμική κοινότητα αντικαθίστανται με την μοναστική κοινότητα (αδελφότητα). Και φυσικά δεν είναι αδιάφορος για τον κόσμο,κάθε άλλο.
Αλλά ακόμα και στην περίπτωση που ζει εντελώς μόνος (μειοψηφία,αλλά υπάρχουν διαχρονικά τέτοιες περιπτώσεις ,οι αναχωρητές-ασκητές) και πάλι εξακολουθεί να επικοινωνεί γνήσια με τον Κύριο και μέσω Αυτού με όλη την επί γης και εν ουρανοίς εκκλησία και με αυτόν όλο τον κόσμο. Συγκλίνοντας προς το Κέντρο, που είναι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός συγκλίνει και με τα μέλη του Σώματός Του, τους πιστούς χριστιανούς, και δέεται για την σωτηρία των πάντων, καθώς αγαπά.
Ο μοναχισμός στην αληθινά ορθόδοξη παράδοση δεν έχει καθόλου ως κίνητρο μια αποστροφή προς το σώμα ή προς την σαρκική μείξη. Δεν το θεωρεί βρώμικο, κατώτερο ως προς το πνεύμα, δεσμωτήριον της ψυχής ή δημιούργημα ενός 'κακού θεού'. Αυτά είναι μάλλον πλατωνικές και δυαρχικές αντιλήψεις (ζωροαστρισμός κλπ). Ξέρει ότι και η ύλη (το σώμα), όπως και όλα, είναι δημιούργημα του Ενός και μόνου Θεού, του Γιαχβέ, και δεν προσπαθεί να το μισήσει, το αγαπάει (θάλπει αυτό), και αυτό που προσπαθεί να κάνει είναι να το απαλλάξει από τα πάθη ("είμαστε παθοκτόνοι, όχι σωματοκτόνοι").
Και όπως και ο Απ.Παύλος τονίζει: Θα προτιμούσα να είσασταν όλοι σαν και εμένα, άγαμοι, διά την ενεστώσαν ανάγκην όμως (διωγμοί,Έσχατα) επειδή είμαστε σε περίοδο διωγμών δηλαδή. Επειδή υπάρχει ο κίνδυνος εξ αιτίας των οικογενειακών περισπασμών να σας είναι πιο δύσκολο να τα αρνηθείτε όλα και να ομολογήσετε Χριστό, να μαρτυρήσετε, σκεπτόμενοι πού θα αφήσετε τα παιδιά σας κλπ. Όσοι έχουν οικογένεια προφανώς και το καταλαβαίνουν αυτό...
Σαν ρεύμα εμφανίστηκε περί τον 4ον αι. στην Αίγυπτο και από κει εξαπλώθηκε και στην Παλαιστίνη, Μ.Ασία και αργότερα στην Δύση. Υπήρξε αρχικά αντίδραση στην καθεστωτικοποίηση του χριστιανισμού που επέφερε και μία αλλοίωση στην γνησιότητα των χριστιανών και της Εκκλησίας.
Η αγάπη μπορεί να συνδυάσει ή και να καταλήξει στον πόνο (προδοσία, χωρισμός, απώλεια κλπ), τα παιδιά που έρχονται στον κόσμο πέρα από το ευχάριστο του γεγονότος, δεν παύουν να έρχονται σ' έναν κόσμο με δυσκολίες και βάσανα, και όποια και αν είναι η πορεία τους, εν τέλει δεν πρόκειται να γλυτώσουν από την κοινή μας μοίρα. Ο χριστιανός άνθρωπος που γίνεται μοναχός επιλέγει να αποφύγει αυτήν την 'φυσιολογική' (μετά την Πτώση) πορεία. Διαλέγει να μη γεννήσει παιδιά στον Θάνατο. Φυσικά συμμετέχει στην εμπειρία και του Έρωτα (στην απόλυτη βίωσή του, όσο προσπαθεί τουλάχιστον να αφεθεί στον Θεό (βλ. Άσμα Ασμάτων) όπου δεν υπάρχει ο κίνδυνος της προδοσίας από μέρους του Θεού τουλάχιστον) και της συντροφικότητας καθώς η ερωτική σχέση, ο γάμος, η οικογένεια, η ύπαρξη μέσα στην κοσμική κοινότητα αντικαθίστανται με την μοναστική κοινότητα (αδελφότητα). Και φυσικά δεν είναι αδιάφορος για τον κόσμο,κάθε άλλο.
Αλλά ακόμα και στην περίπτωση που ζει εντελώς μόνος (μειοψηφία,αλλά υπάρχουν διαχρονικά τέτοιες περιπτώσεις ,οι αναχωρητές-ασκητές) και πάλι εξακολουθεί να επικοινωνεί γνήσια με τον Κύριο και μέσω Αυτού με όλη την επί γης και εν ουρανοίς εκκλησία και με αυτόν όλο τον κόσμο. Συγκλίνοντας προς το Κέντρο, που είναι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός συγκλίνει και με τα μέλη του Σώματός Του, τους πιστούς χριστιανούς, και δέεται για την σωτηρία των πάντων, καθώς αγαπά.
Ο μοναχισμός στην αληθινά ορθόδοξη παράδοση δεν έχει καθόλου ως κίνητρο μια αποστροφή προς το σώμα ή προς την σαρκική μείξη. Δεν το θεωρεί βρώμικο, κατώτερο ως προς το πνεύμα, δεσμωτήριον της ψυχής ή δημιούργημα ενός 'κακού θεού'. Αυτά είναι μάλλον πλατωνικές και δυαρχικές αντιλήψεις (ζωροαστρισμός κλπ). Ξέρει ότι και η ύλη (το σώμα), όπως και όλα, είναι δημιούργημα του Ενός και μόνου Θεού, του Γιαχβέ, και δεν προσπαθεί να το μισήσει, το αγαπάει (θάλπει αυτό), και αυτό που προσπαθεί να κάνει είναι να το απαλλάξει από τα πάθη ("είμαστε παθοκτόνοι, όχι σωματοκτόνοι").
Και όπως και ο Απ.Παύλος τονίζει: Θα προτιμούσα να είσασταν όλοι σαν και εμένα, άγαμοι, διά την ενεστώσαν ανάγκην όμως (διωγμοί,Έσχατα) επειδή είμαστε σε περίοδο διωγμών δηλαδή. Επειδή υπάρχει ο κίνδυνος εξ αιτίας των οικογενειακών περισπασμών να σας είναι πιο δύσκολο να τα αρνηθείτε όλα και να ομολογήσετε Χριστό, να μαρτυρήσετε, σκεπτόμενοι πού θα αφήσετε τα παιδιά σας κλπ. Όσοι έχουν οικογένεια προφανώς και το καταλαβαίνουν αυτό...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου